Vetmesten voor de kost: ganzenleverproductie in België
De boodschap van actrice Pamela Anderson dinsdag in het Franse parlement was duidelijk: er moet een einde komen aan de productie van ganzenlever. Frankrijk is dan misschien wel Europa’s grootste producent, ook België is een van de vijf lidstaten die foie gras produceren. Wij leggen u graag uit hoe dat juist zit.
Wie foie gras zegt, zegt Frankrijk. En grotendeels hebben ze gelijk. Onze zuiderburen zijn verantwoordelijk voor zo’n zeventig procent van de afgeleverde ganzen- en eendenlevers. Maar la douce France is heus niet het enige land dat het controversiële luxeproduct op de markt brengt. Niet enkel Bulgarije, Hongarije en Spanje kweken mee, ook ons kleine Belgenlandje is exporteur. Voornamelijk Waalse bedrijven verzorgen de fabricatie. ‘Er zijn in België tien operatoren geregistreerd die pluimvee houden voor de productie van foie gras’, weet woordvoerster van het Federaal Voedselagentschap Lieve Busschots.
‘De lat ligt zo hoog dat producenten bijna aangezet worden tot dwangvoederen – alleen maar om toch dat gegeerde label van foie gras binnen te halen.’
Door ganzen en eenden te dwangvoederen, worden hun levers – zoals de naam van het gerecht letterlijk zegt – vetter en vetter. Gedurende twaalf à veertien dagen worden de eenden tot drie keer per dag gevoed met een preparaat van vette maïs. De onfortuinlijke ganzen ondergaan de kuur nog een weekje langer. Op deze manier kunnen de lichamen van de vogels de overtollige vetten niet langer aan, waardoor hun lever onvermijdelijk uitzet.
Verboden, maar…
Dwangvoederen is in verschillende Europese landen bij wet verboden, ook in België. In ons wetboek wordt echter een uitzondering gemaakt voor erkende kwekers: zij moeten beantwoorden aan enkele eisen. Als ze voldoen aan de regels rond ventilatie, huisvesting van de dieren en opleidingen van werknemers krijgen de kwekers een vergunning.
De productie van foie gras is al jaren een heikel punt. Dierenrechtenorganisatie Gaia probeert het sinds mensenheugenis aan banden te leggen en Vlaams Minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) spoorde in 2014 de Europese Commisie aan om het minimumgewicht van een ganzenlever te verlagen. Het product verdient nu pas deze titel als de eendenlever minstens 300 gram weegt en de ganzenlever 400 gram. ‘Dwangvoederen zal – zelfs met een officieel verbod – een realiteit blijven zolang Europa dat zeer hoge minimumgewicht blijft hanteren als officiële norm’, reageert Weyts woordvoerder Michaël Devoldere.
Diervriendelijk
‘De lat ligt zo hoog dat producenten bijna aangezet worden tot dwangvoederen – alleen maar om toch dat gegeerde label van foie gras binnen te halen.’ Minister Weyts pleit voor een nieuwe, lagere norm, zodat ook normale vette levers aangeprezen kunnen worden als foie gras. ‘Hij noemt die ganzenlever van de toekomst ‘foie fair’ en blijft pleitbezorger van deze noodzakelijke hervorming’, aldus Devoldere.
Al zweren de ganzenkwekers vaak bij hun klassieke productiemethode, zijn er ook producenten die er een diervriendelijkere manier op nahouden. Het West-Vlaamse Handsaeme Foie Gras in Kortemark stopte na twintig jaar met het dwangvoederen van hun ganzen en eenden. ‘Onze dieren hebben bij de start al een lever van 250 à 300 gram,’ vertelt eigenaar Jan Deprez, ‘het resterende gewicht bekomen we door ze intensief af te mesten met maïs op een kleine ruimte.’
Mentaliteit
Deze nieuwe methode hanteert Deprez sinds twee jaar, al was het vooral uit praktische overwegingen. ‘Wij hebben een winkel en organiseren bedrijfsbezoeken. Het dwangvoederen nam te veel tijd in beslag. Ook de wetgeving op huisvesting voor foie gras-dieren zorgde dat het te arbeidsintensief werd’, zegt Deprez. De ganzenleverhetze doet hem weinig: ‘Ik heb op zich niks tegen dwangvoederen.’
Foie gras van de markt krijgen zal dus voornamelijk een mentaliteitswijziging kosten. ‘Sommige klanten eisen nog steeds dat onze dieren afgemest worden’, bekent Jan Deprez. ‘Maar dat doen we dus niet meer.’ Aangezien ganzenlever in Frankrijk sinds 2005 cultureel en culinair erfgoed is geworden, lijkt de strijd van Pamela Anderson nog lang niet over. We zijn benieuwd wanneer de Baywatch-actrice ons land met een bezoek aandoet. (JL)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier